Chữ an, có mấy chữ an?

Khái niệm an cư luôn song hành với con người an lạc được cư trú trong không gian an lành. Điều nghe chừng giản đơn ấy lại luôn khiến không ít gia chủ trải qua vất vả kiếm tìm. Vậy chữ an trong ngôi nhà ở xưa và nay cần được hiểu và đạt đến mức độ như thế nào?

Xây cất an toàn

Ngôi nhà đương đại đứng trước rất nhiều khả năng chọn lựa xử lý thông minh cho sự an toàn. Ở cấp cơ bản là mấy bông sắt che chắn mà làm không khéo dễ gây phản cảm. Kính cường lực khổ lớn giải quyết được tầm nhìn và sự an ninh nhưng vẫn “mong manh” trong tâm thức và không lý tưởng về điều kiện thông thoáng. Khi chưa nhân rộng được mô hình đô thị kiểu mẫu để gia chủ an tâm do được bảo vệ 24/24h thì biện pháp dùng trang thiết bị sẽ là hướng phát triển đáng lưu ý. Thiết kế an toàn về điện, cảnh báo hoả hoạn và quản lý hệ thống cửa, camera quan sát… là những tiện ích mà cư dân đô thị đang dần làm quen, bên cạnh những “giải pháp truyền thống“ như... nuôi chó giữ nhà!

Xây nhà thời giá cả tăng mỗi ngày, muốn làm gì cũng phải đắn đo. Phần cứng lẫn phần mềm khi xây nhà biết bao nhiêu cho vừa đang trở thành nỗi ám ảnh của không ít khổ chủ. Nếu không có thiết kế và dự toán an toàn về tài chính thì khó thể kiểm soát chi phí, hoặc chỉ là dạng tính nhẩm theo kinh nghiệm và đầy rẫy bất an. Khi giao thầu cần chọn đơn vị có giám sát kỹ thuật, có tư cách pháp nhân, thiết bị thi công và an toàn lao động đều phải đảm bảo. Hợp đồng thanh quyết toán giữa các bên rõ ràng, đúng hẹn, sổ sách ghi chép đầy đu, tránh tình trạng quyết định theo cảm tính khi xây nhà cũng là một yếu tố giúp các bên thảnh thơi hơn khi xây nhà.

Phong thuỷ an lành

Nhiều chỉ định phong thuỷ truyền thống khó thực thi ở điều kiện đô thị nhà cửa san sát hiện nay, cho nên một số người đang đi tìm chữ an cho ngôi nhà mình theo kiểu mua thuốc an thần! Anh không tin nhưng tui tin, con không tin thì má tin, có kiêng có lành mà. Mà trớ trêu thay toa thuốc an thần ấy thường được cho và dùng theo kiểu từ xa: “thầy địa lý” ngồi đâu đó chỉ định, kiến trúc sư với thợ thuyền lăn ra mà sửa! Đảo cửa đặt bếp, đếm bước bậc thang, phán ngày động thổ… là xoa tay mỹ mãn được chăng? Căn nhà ở đô thị hiện nay tuy hiện đại tối tân lại bị “xoay vần” về phong thuỷ nhiều hơn nhà xưa. Thực ra thời nào thì phong thuỷ vẫn là nghệ thuật và kỹ thuật ứng xử với thiên nhiên và xã hội sao cho vừa cho khéo. Ngôi nhà phố hộp hôm nay tuy thừa khả năng đầu tư và kỹ thuật tân kỳ nhưng vẫn bị giằng co không ngớt giữa những quan điểm khoa học phong thuỷ và yếu tố dị đoan. Dung hoà khéo léo, gạn đục khơi trong để áp dụng phong thuỷ hợp lý hợp tình trong thiết kế nếu không phải là nhiệm vụ của kiến trúc sư thì biết trao cho ai?

Hàng hiên – gạch nối trong ngoài, tĩnh động giúp cho nếp nhà Việt thoáng mở mà vẫn kín đáo

Quan hệ an hoà

Trong tiếng Trung Quốc thì chữ an cấu tạo với bộ miên ở trên là hình ảnh mái che bộ nữ ở dưới, với ẩn dụ nếp nhà an bình luôn là nơi in dấu bàn tay thu vén của người phụ nữ. Tiếng Anh thì house khác với home về định nghĩa ngôi nhà hay mái ấm. Còn trong tiếng Việt phong phú của ta thì từ nhà cũng bao hàm nghĩa chỉ vợ (hoặc chồng), ý nhị thay! Một chữ an khó thiếu của nếp nhà Việt chính là sự an hoà trong các mối quan hệ đối nội lẫn đối ngoại. Nếp nhà xưa chỉ với mấy “hàng giậu mùng tơi xanh rờn” luôn đủ cao để giảm những bước chân trực diện nhưng vẫn đủ thấp để ánh mắt láng giềng thêm quyến luyến nhau. Che chắn thuần chất thiên nhiên, thềm nhà cao, hiên vườn rộng khiến ngôi nhà Việt e ấp bộ mái như chiếc nón làm duyên cho khuôn mặt thiếu nữ, ung dung trước mọi ánh nhìn nhưng không khép kín quay lưng, tối lửa tắt đèn được an tâm vì có nhau.

Nơi chốn an cư

Cảm giác an tâm trong ngôi nhà có bông sắt bảo vệ kín mít luôn khác với cảm giác thư thái “ngồi bên hiên nhà” của nhạc Trịnh an nhiên một phận người du ca. “Mỗi ngày tôi chọn đường mình đi, đường đến anh em đường đến bạn bè” phải chăng chính là chọn lựa thái độ sống, chọn lựa mối quan hệ tại nơi mình hiện diện? Cha ông ta trước nay không hề đi tìm kiếm chữ an ở các giá trị vật chất đơn thuần theo kiểu toà ngang dãy dọc, kín cổng cao tường. An cư để lạc nghiệp, an khang thịnh vượng khi chúc nhau năm mới… luôn là mong ước của cư dân vùng nông nghiệp lúa nước vốn thiên về tĩnh trong giải pháp nhưng động trong tư duy. “Chị em xa không bằng láng giềng gần“ hay “Ở bầu thì tròn ở ống thì dài” chính là tìm chữ an ở ngay nơi cư ngụ chứ chẳng đâu xa xôi.

Đại đa số gia chủ sau khi mua hay xây được ngôi nhà ưng ý đều có điểm chung là hài lòng về vị trí - không gian - sắp xếp phù hợp, dẫu cho ngôi nhà vật chất của họ có thể diện tích khiêm tốn, vật liệu bình thường. Nhưng có hề chi, bởi chốn ở bình an không hề đồng nghĩa với sự sang trọng lộng lẫy, mà gắn liền với quá trình tạo dựng, cũng như hạnh phúc lúc thiên di nằm ở bước chân trên đường chứ không phải đích đến cao xa. Ngôi nhà làm xong, thảnh thơi nhìn lại thấy thật bình yên khi ta biết chọn mình làm chủ thể để sống an nhiên giữa không gian cư ngụ được sắp xếp cho chính mình, để chung quanh cùng an vui với mình. Một chữ an hay nhiều chữ an, cũng đều là tích luỹ và sẻ chia hôm nay để an hưởng ngày mai cho nếp nhà của mình, của ta.